Глаголски конструкции со има/нема се сложени глаголски форми.
Тие се карактеристични за македонскиот јазик и ги нема во другите јазици.
Овие сложени форми се образуваат така што помошниот глагол има/нема ги носи сите обележја, а самиот глагол е всушност глаголска придавка во среден род.
Овие конструкции особено многу се употребуваат во западното македонско наречје.
Се образува со:
има/нема и глаголска придавка во среден род
На пример: Ги имам носено тие чевли пет години.
Формите на помошниот глагол има/нема може да се менуваат во сите времиња, но нивното значење е малку поинакво:
На пример:
имам земено – форма на сегашно време
имав земено – форма на минато определено време
сум имал земено – форма на минато неопределено време
бев имал земено – форма на предминато време
ќе имам земено – форма на идно време
ќе имав земено – форма на минато-идно време
ќе сум имал земено – форма на идно прекажано време
би имал земено – форма на можен начин
Со овие глаголски форми се утврдува еден момент – сегашен, минат или иден до кој се сведува извршеноста на дејството. Така, имам носено (формата за сегашно време) значи дека дејството е извршено воопшто во минатото до моментот на зборувањето (има значење на минато определено); имав носено – дејството се извршило воопшто во минатото (има значење на минато неопределено) итн.
Прочитај повеќе за глаголите на следните врски:
- Морфологија – глаголи (матура)
- Глаголски групи и раздели
- Граматички категории кај глаголите
- Именски форми на глаголот
Прочитај повеќе за времињата во македонскиот јазик:
.
- сегашно (Означува дејство што се врши во моментот на зборувањето.);
- минато определено несвршено и свршено (Искажува глаголско дејство кое се вршело или извршило во минатото во присуство на лицето што зборува.);
- минато неопределено (Има несвршено и свршено во зависност од видот на глаголот. Означува дејство кое е вршено или завршено во минатото, без притоа да се побудува претстава за одреден момент кога се одвивало. Служи за директно кажување или за прекажување.);
- предминато (Искажува дејство што се извршило пред некое друго минато дејство.);
- идно (Означува дејство кое се врши или извршува по моментот на зборувањето.);
- минато-идно ( Означува дејство кое е идно во однос на некој друг минат момент.);
- идно прекажано време (Искажува идно или минато-идно дејство кое сами не можеме да го посведочиме.).