Средновековни книжевни жанрови (прва година) - Македонски јазик и литература

Библијата и црквата извршиле многу силно влијание врз човекот. Со векови човекот бил притиснат да го живее животот на земјата под силни црковни норми, да работи и страда, а како награда за земните откажувања да го добие вечниот – задгробен живот.

Ова силно влијание на црквата, секако имало одраз врз уметничките создавања. Ова е десетвековното апстинирање од уметнички израз, средниот црн век, времето на инквизицијата.

Секое и најмало пројавување на уметност, наука или каков било напредок било казнувано со смрт – палење на клада.

Во Европа средниот век го опфаќа периодот од V до XV век, а кај нас (во Македонија) тоа е од IX до XVIII век.

Литературата што се создавала во овој период е тесно поврзана со христијанството.

Во средновековна литература најзастапена била пригодната црковна литература:

1. Молитва – пофална песна во која се слави христијанскиот Бог, вербата и љубовта во него, неговата безгранична моќ, добрина, справедливост, чудотворност итн. Најпозната молитва е „Оче наш“.

2. Пофално слово – литературна творба со црковен карактер во која се фалат делата на некој светец или проповедник. Кај нас најпознато е „Пофално слово за св.Кирил“ од Климент Охридски.

3. Хагиографија (житие) – биографија на светец, црковен великодостојник и аскет.

Освен ваквата, строго црковна литература – канонска (литература што правилно ги учела луѓето на христијанската религија), имало обиди за создавање и уметничка литература:

1. Апокрифи – приказни, леденди и виденија во кои објаснувањата на Светото писмо се многу слободни и пореалистични. Овие текстови црквата ги прогласила за лажни, неточни и штетни, па затоа ги уништувала и палела.

2. Средновековни раскази – не се оригинални дела туку преводи од грчки и латински. Оригиналните дела често биле во стихови, а преводот бил слободен и во проза. Најпопуларни раскази биле: „Премудриот Акир“ („Езоповиот живот“), „Теофана крчмарката“, „Маките на блажениот Гроздиј“ и др.

3. Средновековни романи – се поголеми преводи. Најпознати се: „Александар Велики“ (историско-легендарен роман), „Тројанска повест“ (превод на „Илијада“), „Тристан и Изолда“ (љубовно-фантастичен роман) итн.

4. Јуначки епови – народни творби: „Песни за Сид“ (Шпанија), „Песни за Роланд“ (Франција), „Песни за Нибелунзите“ (Германија), „Слово за походот Игорев“ (Русија), „Песните за Крале Марко“ (кај нас).