Почетна » македонски јазик » морфологија » Идно прекажано време

Идно прекажано време

Идно прекажано време е сложена глаголска форма. Со него се искажува идно или минато-идно дејство кое сами не можеме да го посведочиме.

Се образува со честичката ќе и минато неопределено време од глаголот.

На пример:

еднина
1л. ќе сум читал (прочитал)
2л. ќе си читал (прочитал)
3л. ќе читал (прочитал)

 

множина
1л. ќе сме читале (прочитале)
2л. ќе сте читале (прочитале)
3л. ќе читале (прочитале)

 

  • Ова време се образува и од несвршени и од свршени глаголи.
  • Во формата за трето лице се испушта помошниот глагол сум.
  • Кај оние глаголи што имаат две л-форми, се зема несвршената форма.
  • Одречната форма се образува со негацијата не пред целата глаголска форма: не ќе сум читал.
  • Со истото значење, одречна форма може да образуваме со глаголот нема (во л-форма во среден род – немало) и да-конструкцијата: немало да читам.

 

Значењата на идно прекажано време

 

Со идно прекажано време се означуваат дејства како со идното и минато-идното време, но кои не се засведочени. Ние не сме биле присутни, па затоа го прекажуваме дејството.

На пример:

идно време: Тој ќе ми прости. (Знам, ми кажал дека ќе ми прости.) Наспрема: Тој ќе ми простел. (Прекажано, некој друг ми кажал дека ќе ми прости.)

минато-идно време: Тој ќе дојдеше да му кажаа на време. (Засведочено дејство.) Наспроти прекажаното: Тој ќе дошол да му кажеле на време.

 

Прочитај повеќе за другите времиња во македонскиот јазик на следните врски:

 

Времето го изразува временскиот однос на вршењето на глаголското дејство спрема моментот на зборувањето : сегашност, минатост и идност.
Во македонскиот јазик ги разликуваме следните времиња:
  • сегашно (Означува дејство што се врши во моментот на зборувањето.);
  • минато определено несвршено и свршено (Искажува глаголско дејство кое се вршело или извршило во минатото во присуство на лицето што зборува.);
  • минато неопределено (Има несвршено и свршено во зависност од видот на глаголот. Означува дејство кое е вршено или завршено во минатото, без притоа да се побудува претстава за одреден момент кога се одвивало. Служи за директно кажување или за прекажување.);
  • предминато (Искажува дејство што се извршило пред некое друго минато дејство.);
  • идно (Означува дејство кое се врши или извршува по моментот на зборувањето.);
  • минато-идно ( Означува дејство кое е идно во однос на некој друг минат момент.);
  • идно прекажано време (Искажува идно или минато-идно дејство кое сами не можеме да го посведочиме.).

Прочитај повеќе за глаголите на следните врски:

  1. Морфологија – глаголи (матура)
  2. Глаголски групи и раздели
  3. Граматички категории кај глаголите
  4. Именски форми на глаголот
Scroll to Top